Loại nhạc cụ này mang lại một âm vực rộng, âm sắc thánh thót, khả năng biểu hiện phong phú, nhất là về mặt xử lý cường độ tinh tế – như chính tên gọi của nó. Để có được hình dáng và âm thanh như ngày hôm nay, nó đã trải qua một quá trình lịch sử lâu dài với nhiều cải tiến, thử nghiệm. Tuy nhiên, việc bất ngờ nhất giúp nó trở thành “ông hoàng, bà hoàng” lại chính là ý tưởng của một nhân viên bảo quản bảo tàng nhạc cụ.
Có thể bạn chưa từng biết điều này rằng trước khí lên ngôi vị như hiện này, đàn piano đã phải trải qua cuộc sống với địa vị thấp kém, chẳng ai thèm ngó ngàng tới. Hình dáng trước đây hoàn toàn khác hẳn với chiến đàn piano hiện tại và điều đặc biệt chính là nó chỉ có một dây đàn – một loại đàn độc huyền của người Hy Lạp thời xưa – phần lớn chỉ dành cho nhà thờ và giới quý tộc. Lúc ban đầu, cây đàn này được sử dụng với mục đích chính làm dụng cụ vật lý và là công cụ trợ lực thị giác cho cách triết gia thời cổ đại và các nhà tu hành thời Trung cổ để nghiên cứu những qui tắc ký âm pháp – một môn khoa học của thời đó.
Vào một ngày nọ, những nhà tu hành mới vào dòng đã nảy ra ý nghĩ rằng họ có thể tập hợp nhiều cây đàn độc huyền lại và làm cho nó vang lên cùng một lúc. Dưới mỗi sợi dây đàn, họ đặt một giá đỡ và đính nó với một phím đàn. Khi họ dùng tay ấn phím đàn, giá đỡ chạm vào dây đàn và sẽ phát ra âm thanh. Và đây cũng là sự xuất hiện đầu tiên của cây đàn phím – đàn Clavicorde. Tuy nhiên, vào thế kỉ thứ 10, việc tập hợp âm là một sự phạm thượng do các giáo sĩ trung cổ quy định. Vì họ cho rằng thượng đế chỉ thích các con chiên đồng ca một bè. Trong lúc đó, các nhạc sĩ dân gian đã sử dụng lối hát nhiều bè từ lâu. Chính vì lẽ đó mà đàn Clavicorde đã nhanh chóng vượt khỏi ranh giới nhà thờ để hòa mình vào đời sống âm nhạc “trần tục”.
Khi hòa nhập vào cuộc sống của các nghệ sĩ dân gian, đàn Clavicorde không hề cô độc vì chẳng bao lâu sau đó nó đã có một người bạn đồng hành, đó chính là đàn Clavecin. Loại nhạc cụ này có nhiều ưu điểm hơn hẳn đàn Clavicorde như: nó có rất nhiều dây, mỗi phím ứng với một hay nhiều dây, âm thanh được tạo ra không phải là những giá đỡ chạm vào dây như đàn Clavicorde mà là do những lông quạ gảy vào dây, chính vì thế mà âm thanh rõ ràng và trong sáng hơn rất nhiều. Vì những ưu điểm đó mà đàn Clavecin đã nhanh chóng chinh phục mọi người, nó chỉ có một nhược điểm duy nhất là dù tác động lên bàn phím mạnh hay nhẹ, âm thanh cũng phát ra với cường độ như nhau. Và đó là điểm mấu chốt cần được khắc phục để giúp nó lên ngôi ông hoàng bà hoàng của tất cả các loại nhạc cụ.
Về hình dáng, đàn Clavecin đầu tiên có hình chữ nhật, dần dần nó được cải thiện thành hình cánh chim thanh thoát như cây đàn Grand Piano ngày nay. Ngoài ra, các họa tiết trang trí cầu kì cũng được các nhà chế tạo đàn bổ sung thêm. Nó được sơn và đánh bóng thật đẹp và trở thành vật trang trí nhà hoặc những nơi sang trọng như phòng khách của các quý tộc. Thêm vào đó, đàn Clavecin cón được cải tiến đáng kể khi những chiếc đủa gảy bằng da hoặc kim loại được thay cho những chiếc lông quạ, dây đàn làm bằng ruột động vật dần dần được thay thế bằng đồng thau. Tất cả những thay đổi trên giúp cho loại nhạc cụ này ngày càng có âm thanh vang hong và mang nhiều màu sắc tươi mới. Mặc dù được cải tiến nhiều như thế nhưng các nhạc sĩ chưa thật sự hài lòng, họ vẫn muốn chiến đàn Clavecin có thể thay đổi được cường độ để tạo ra những sắc thái tình cảm, âm thanh ngân dài hơn, phong phú và truyền cảm hơn.
Tại bảo tàng nhạc cụ thành phố Florence, Ý khoảng cuối thế kỷ 17, một nhân viên quản lý tên là Bartolomeo Cristofori – người đã có một cuộc đời sống giữa các cây đàn Clavicorde với Clavecin. Ông luôn mang trong mình ý nghĩ, sáng tạo trong việc cải tiến cây đàn Clavecin. Phát minh của ông rất đơn giản: thay các que gảy bằng các búa nhỏ đập vào dây, khi đập mạnh hay yếu, ta sẽ tạo ra được âm thanh lớn hoặc nhỏ. Điều này đã được áp dụng vào thời cổ xưa khi người ta đã chơi đàn tympanon bằng cách gõ vào dây. Vấn đề mấu chốt là làm cho búa gõ lên dây đàn phải liên hệ chặt chẽ với lực tác động lên bàn phím, để ấn mạnh lên, phím đàn sẽ có âm thanh lớn, ấn nhẹ thì có âm thanh nhỏ hơn.
Cho đến ngày nay, chúng ta vẫn chưa biết chính xác Bartolomeo Cristofori đã mất bao nhiêu thời gian và thử nghiệm cho loại đàn này. Nhưng vào năm 1979, những người đến bảo tàng Florence đã có thể chiêm ngưỡng bốn cây đàn Clavecin cải tiến do ông chế tạo với tên gọi mới là Gravicembalo col piano e forte (sau này chúng ta gọi tắt là đàn piano). Giải pháp ưu việt cuối cùng của ông là tạo ra một thiết bị tinh xảo gồm một đòn bẩy kép có gắn một búa nhỏ, nhẹ, bọc da, gắn vào phím đàn và chịu tác động trực tiếp của lực tác động lên phím. Búa đập vào dây đàn để tạo âm thanh và có một bộ phận tắt âm bằng dạ khi ngón tay không còn ấn xuống phím đàn nữa. Sau đó, các cây đàn của ông được trình cho người bảo trợ là công tước Ferdiland de Médicis.
Tuy Bartolomeo Cristofori đã tạo ra một nhạc cụ tuyệt tác nhưng ông vẫn chết trong sự nghèo túng năm 1731. Ông đã chưa kịp chứng kiến phút đăng quang của đứa con do mình tạo ra và bản thân ông cũng chưa được nhiều người biết đến. Mãi đến một thời gian dài sau này, đàn piano mới được các nhạc sĩ như J.S.Bash, L.V.Beethoven, W.A.Mozart tiếp nhận và thổi vào nó những giai điệu mê hoặc. Cùng với sự nhạy cảm về cường độ, âm thanh trong sáng, nhiều sắc thái, khi thì vang dội như sấm sét, khi thì nhỏ nhẹ, êm ái đã chinh phục được giới nhạc sĩ cũng như người yêu nhạc, từ đó lần nhiều phòng hòa nhạc đã lần lượt mở toang cánh cửa chào đón nó.
Nhạc sĩ tài năng Mozart
Từ thành công ban đầu, các nhà chế tạo nhạc cụ tiếp tục cải tiến để làm nó ngày càng hoàn thiện. Cây đàn piano ngày nay là sản phẩm cải tiến của rất nhiều thế hệ nghệ nhân chế tạo đàn. Loại nhạc cụ này đã đạt đến sự hoàn chỉnh về cơ học, một động tác nhấn nhẹ lên phóm cũng sẽ truyền đến dây đàn. Cho đến ngày nay, những cải tiến đáng chú ý có thể nói đế: việc phát minh ra hệ thống pédal (bàn đạp) để ngân dài âm thanh hoặc tắt âm thanh theo ý muốn. Dây đàn cũng được thay đổi rất nhiều, Trước đây như chúng ta đã đọc ở trên thì nó được làm bằng đồng thau, ngày nay dây đàn được làm từ một lõi thép đặc biệt, bên ngoài quấn dây dồng để chất lượng âm thanh tốt hơn. Việc bố trí dây đàn có nhiều thay đổi, người ta có thể căng 2 hoặc 3 dây chồng lên nhau, giảm bớt được diện tích mà tăng được số lượng âm thanh. Ngoài ra dây đàn cũng được kéo căng hơn để cho âm thanh phát ra vang và trong hơn. Cũng chính vì thế mà khung mắc dây của đàn phải chịu một lực căng rất lớn (20 tấn), nên khung mắc dây đã được thay bằng một chất liệu khác – gang.
Mặc dù với những cải tiến sau này để chúng ta có một cây đàn piano hoàn hảo như hôm nay, tất cả đều dựa trên phát minh của ông Bartolomeo Cristofori. 150 năm sau ngày mất, người dân tại thành phố Padoue đã xây dựng tượng đài kỉ niệm để tưởng nhớ công lao to lớn của ông. Đây cũng chính là nơi chôn rau cắt rốn của một người đầy tài năng và tâm huyết này.
Nguồn http://pianominhthanh.com/suoi-nhac/dan-piano-va-lich-su-hinh-thanh/
 |
Mua hàng Online |
| 098.777.1527 | |
Trang chủ
